การเบื่ออาหาร หรือ Anorexia เป็นอาการที่พบได้ในสัตว์เลี้ยงของคุณไม่ว่าจะเป็นสุนัข แมว นก หนูฯลฯ โดยจะเริ่มมีความรู้สึกว่าร่างกายของพวกเขาไม่ปรกติ ซึ่งในเวลาเดียวกันนี้คุณๆ อาจจะสังเกตเห็นความผิดปรกติอื่นๆ หรือพบว่ามีพฤติกรรมอื่นๆ เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมร่วมด้วย
เช่น มีอาการหงอยเหงาเซื่องซึม นอนนิ่งๆ กิจกรรมต่างๆ ลดลง มีการแยกตัวออกจากสัตว์เลี้ยงตัวอื่นสำหรับในกรณี ที่เลี้ยงรวมกันมากกว่าหนึ่งตัวขึ้นไป อย่างนี้เป็นต้น
การเบื่ออาหารนั้นโดยทั่วไปแล้วหมายถึงการที่สัตว์สูญเสียความอยากอาหาร การปฏิเสธไม่ยอมกินอาหาร การขาดความกระตือรือล้นเมื่อเจ้าของให้อาหารแม้ว่าเป็นอาหารจานโปรดหรืออาหารสูตรปรุงพิเศษก็ตามที รวมทั้งการที่สัตว์ไม่สามารถกินอาหารได้ตามปรกติเนื่องมาจากเหตุผลใดก็ตามแต่
เมื่อเปรียบเทียบกับความหิวแล้วความอยากอาหารจัดเป็นเรื่องของจิตใจในส่วนที่มีความสัมพันธ์กับอารมณ์ ความรู้สึกและความทรงจำ ขณะที่ความหิวเป็นเรื่องของความรู้สึกที่ถูกกระตุ้นโดยความต้องการของร่างกาย
อาการเบื่ออาหารมิได้มีความจำเพาะเจาะจงต่อโรคใดโรคหนึ่ง หรือมิได้เป็นตัวบ่งชี้ที่จำเพาะต่อโรคใดโรคหนึ่งเป็นพิเศษซึ่งหมายความว่าหากคุณหมอบอกคุณว่า สัตว์เลี้ยงแสดงอาการเบื่ออาหารนั้นยังเป็นข้อมูลที่ไม่เพียงพอที่จะทำให้คุณหมอสามารถระบุลงไปได้ชัดเจนว่า สัตว์เลี้ยงของคุณนั้นป่วยเป็นโรคอะไร การค้นหาสาเหตุที่แท้จริงของความผิดปรกติที่นำมาสู่อาการเบื่ออาหารและการวินิจฉัยโรคให้ถูกเพื่อให้สัตว์เลี้ยงได้รับการรักษาที่เหมาะสมจำเป็นต้องอาศัยข้อมูลเพิ่มเติมอีกมาก
อาทิ ประวัติการเจ็บป่วย การทำวัคซีน วิธีการเลี้ยง การให้อาหาร รวมไปถึงการตรวจร่างกายของสัตว์ เช่น การตรวจภายในช่องปาก ตรวจดูสภาพเหงือกและฟัน สังเกตจากกลิ่นปากและลมหายใจ มีการคลำบริเวณหน้าท้อง เพื่อตรวจสอบขนาดและรูปร่างของอวัยวะที่อยู่ภายในช่องท้อง
การวัดอุณหภูมิร่างกายและการชั่งน้ำหนัก รวมทั้งการเก็บตัวอย่างเลือดเพื่อนำมาตรวจวิเคราะห์ค่าต่างๆทางโลหิตวิทยาเพื่อวิเคราะห์ปริมาณเม็ดโลหิตแดงและเม็ดโลหิตขาว ความเข้มข้นของสารประกอบต่างๆ ในน้ำเลือด ฯลฯ ยังอาจจะมีการตรวจวิเคราะห์องประกอบของน้ำปัสสาวะ
การตรวจอุจจาระเพื่อหาไข่พยาธิโดยใช้กล้องจุลทรรศน์ ตลอดจนการตรวจตัวอย่างอื่นๆ เพิ่มเติมจากห้องทดลองตามความเหมาะสม มีการเอกซเรย์ช่องอกและช่องท้องดังนี้เป็นต้น
สาเหตุของการเบื่ออาหาร มีอยู่มากมายหลายประการ ส่วนใหญ่สัตว์จะแสดงอาการเบื่ออาหารเมื่อมีความผิดปรกติเกิดขึ้นกับระบบการทำงานของร่างกายระบบใดระบบหนึ่งหรือหลายระบบร่วมกัน
ไม่ว่าเป็นระบบทางเดินอาหารที่เริ่มตั้งแต่ปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็ก ลำไส้ใหญ่ ตับและตับอ่อน ระบบปัสสาวะ (ไต) ในระบบไหลเวียนโลหิต (หัวใจ เลือด) หรือในระบบหายใจ (ปอด หลอดลม) หรือที่ผิวหนัง สมอง และอวัยวะอื่นๆ อีกมากมายของร่างกาย
หรือแม้แต่ความเจ็บปวด เช่น ความเจ็บปวดจากบาดแผลต่างๆ ล้วนสามารถทำให้สัตว์สูญเสียความอยากอาหารได้เช่น กัน และหากสัตว์เลี้ยงยังมีอาการเบื่ออาหารคงอยู่เป็นเวลานานเกินกว่า 24 ชั่วโมงก็สามารถก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพของพวกเขาได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับลูกสัตว์ ได้แก่ลูกสุนัขและแมวซึ่งมีอายุยังไม่ถึง 6 เดือนนั้นยิ่งต้องระวังเป็นพิเศษถึงอันตราย ที่อาจเกิดตามมาได้
อย่างไรก็ตาม ในบางครั้งบางโอกาสสัตว์เลี้ยงบางรายอาจมีการปฏิเสธอาหารโดยไม่ได้มีสาเหตุมาจากความผิดปรกติใดใดของร่างกายก็ได้ อาจเนื่องมาจากไม่ชอบรสชาติอาหารที่คุณๆ อาจจะเพิ่งเปลี่ยนชนิดให้ใหม่ หรืออาจเกิดขึ้นเนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อมภายนอก เช่น
การย้ายที่อยู่ใหม่ การมีสัตว์เลี้ยงแปลกหน้ามาใหม่ การมีบุคคลแปลกหน้าย้ายเข้ามาอยู่ใหม่ในบ้าน หรือการที่สมาชิก
เก่าในบ้านไม่อยู่ ฯลฯ
วิธีรักษาเบื้องต้น หลังจากทราบสาเหตุที่แท้จริงที่ทำให้สัตว์เลี้ยงเบื่ออาหารแล้วคุณหมอจึงสามารถวางแผนการรักษาอย่างมีประสิทธิภาพได้
ซึ่งการรักษาอาการเบื่ออาหารแบ่งได้เป็นสองวิธีคือ
การรักษาแบบจำเพาะเจาะจง (Specific Treatment) หมายถึงให้การรักษาเพื่อชะลอ หรือกำจัดสาเหตุของความผิดปรกติให้หมดไปโดยตรง เช่น การให้ยาปฏิชีวนะกรณีที่สัตว์เลี้ยงมีการติดเชื้อแบคทีเรีย การรักษาแผลในช่องปากหรือเหงือกอักเสบที่ทำให้เคี้ยวอาหารไม่สะดวก การผ่าตัดเพื่อเอาสิ่งแปลกปลอมออกจากทางเดินอาหารกรณีที่เกิดการขัดขวางการส่งผ่านอาหารในหลอดอาหาร กระเพาะอาหารหรือลำไส้
ส่วนอีกวิธีเป็นการรักษาตามอาการ (Supportive Treatment) หมายถึงการรักษาเพียงเพื่อบรรเทาอาการหรือความรุนแรงของความผิดปรกติที่สัตว์แสดงให้เห็น ในกรณีที่ไม่สามารถหรือยังไม่สามารถแก้ไขหรือกำจัดสาเหตุของความผิดปรกติได้โดยตรง เช่น การให้สารน้ำชนิดต่างๆทางเส้นเลือดหรือใต้ผิวหนังเพื่อทดแทนอาหาร การให้ยากระตุ้นให้อยากอาหาร เป็นต้น
คุณควรปฏิบัติอย่างไรเมื่อสัตว์เลี้ยงที่มีอาการเบื่ออาหาร
สิ่งแรกที่คุณๆ ควรกระทำก็คือ การสังเกตเพื่อบอกเล่าให้คุณหมอทราบ โดยเริ่มจากการสังเกตดูซิว่าที่บ้านของคุณๆนั้นมีอะไรเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมบ้าง เช่น เฟอร์นิเจอร์ชิ้นใหม่ สัตว์เลี้ยงตัวใหม่ ผู้คนแปลกหน้าย้ายเข้ามาใหม่บ้างหรือไม่
การเฝ้าระวังดูว่าสัตว์เลี้ยงมีอาการผิดปรกติอื่นๆ อีกหรือไม่ จากนั้นให้ช่วยสัตว์ต่อสู้กับภาวะขาดน้ำโดยการให้น้ำดื่มผสมเกลือแร่หรือน้ำตาล รวมทั้งการใช้เทคนิคพิเศษช่วยเพื่อให้สัตว์เลี้ยงยินยอมกินอาหาร เช่น อุ่นอาหารเพื่อให้เกิดกลิ่นหอมนั้นช่วยกระตุ้นความอยากอาหาร การผสมอาหารที่เพิ่งปรุง
เสร็จใหม่ๆ เข้ากับอาหารสำเร็จรูป การทำให้อาหารอ่อนนุ่มขึ้นโดยผสมน้ำเล็กน้อยในอาหารแห้งหรืออาหารเม็ด การให้อาหารเหลวที่กลืนง่ายและมีกลิ่นหอมสำหรับสัตว์ อย่างเช่น ไข่ลวก น้ำแกงอุ่นๆ เป็นต้น หรือการป้อนอาหารด้วยมือแทนการใช้ชามอาหาร มีข้อควรระวังกรณีอุ่นอาหารก็คืออย่าอุ่นจนร้อนเกินไปหรืออย่าให้อาหารในขณะที่ยังร้อนจัดอยู่ และกรณีต้องการใช้อาหารปรุงเองสดๆ ใหม่ๆก็ควรปรึกษาคุณหมอก่อนว่ามีควรส่วนผสมใดบ้างและควรหลีกเลี่ยงสิ่งใดบ้าง
กรณีที่คุณหมอแนะนำให้เปลี่ยนอาหารมาเป็นอาหารเฉพาะโรค แล้วสุนัขและแมวของคุณไม่ยอมกิน คุณน่าจะลองผสมอาหารใหม่เข้ากับอาหารเก่าโดยเริ่มจากการผสมอาหารใหม่ในปริมาณน้อยๆ ก่อนแล้วจึงค่อยๆ เพิ่มสัดส่วนอาหารใหม่ให้มากขึ้นจนไม่ต้องผสมอาหารเก่าเลยในที่สุด
กรณีที่ต้องระวังมากเป็นพิเศษเห็นจะได้แก่การดูแลลูกสัตว์โดยเฉพาะลูกหมาและแมวที่อายุยังไม่ถึง 6 เดือน หากพวกเขายังไม่หย่านม เจ้าของควรใช้กระบอกฉีดยาป้อนอาหารทดแทนนม (Milk Replacer) ซึ่งสามารขอจากคุณหมอหรือซื้อหาร้านจำหน่ายอุปกรณ์สำหรับสัตว์เลี้ยง และการใช้น้ำนมโคพร้อมดื่มทดแทนนั้นต้องมีการปรับส่วนผสมเนื่องจากมีสารอาหารเข้มข้นต่ำกว่าน้ำนมธรรมชาติทั้งของสุนัขและแมว การให้น้ำแกงหรือน้ำซุปควรต้องระวังเรื่องความเค็มที่อาจสูงเกินไปแต่ในขณะเดียวกันความเข้มข้นของพลังงานกลับมีต่ำเกินไป ส่วนการให้น้ำหวานหรือน้ำอัดลมชนิดต่างๆ อาจมีรสหวานเกินไปและมีปริมาณเกลือแร่ที่ร่างกายต้องการไม่เพียงพอ
ดังนั้น อาหารที่ผลิตสำหรับเด็กอ่อนก็น่าจะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจ
ทางที่ดีคือควรปรึกษาคุณหมอก่อนว่า หากสัตว์เลี้ยงของคุณเบื่ออาหารนั้น คุณควรปฏิบัติอย่างไร
จึงเหมาะสมที่สุด เพราะอาการผิดปรกติของสัตว์เลี้ยงแต่ละชนิดและแต่ละตัวก็ย่อมมีความแตกต่าง
กันออกไป
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น